«Señores emperadores, reis, duques e marqueses, condes, cabaleiros e burgueses e xente que desexen coñecer as distintas xeracións humanas e as diversidades das rexións do mundo, colle este libro e dilles que o lean… «
Comeza así unha das obras que máis inspiraron aos exploradores dende a Idade Media ata a actualidade. O libro de cabeceira de Cristóbal Colón, a obra escrita por un dos viaxeiros e enganadores máis famosos da historia, e que foi ditado entre as paredes dunha cela.
O noso comerciante veneciano, o mestre Marco Polo, acabou alí cando foi capturado no mar polos eternos inimigos de Venecia, os xenoveses. Se non fose por esta detención e polo tempo que o eterno viaxeiro pasou preso, ditando as súas aventuras ao seu compañeiro de cela, Rustichello de Pisa, quizais nunca saberiamos da súa viaxe ao Extremo Oriente e das marabillas que viu, «que non se poden deixar en silencio».
Marco Polo cóntalle ao asombrado Rustichello cal é a patria dos Reis Magos de Oriente e as súas tumbas cos corpos aínda incorruptos de Gaspar, Melchor e Baltasar. Escoita as voces dos espíritos que che chaman na noite silenciosa do deserto de Takla Makan. Describe o marabilloso palacio móbil de Kublai, feito de bambú, co seu extenso xardín pechado e cheo de árbores, flores, fontes e animais exóticos para o goce do gran señor, da espléndida corte que o acompaña, formada por nobres, soldados, sabios. , monxes e magos… das cacerías do Gran Khan, que non vai acompañado de cans, senón dunha manada de tigres.
Informa ao público europeo da magnificencia da cidade mítica, Xanadú, nome que a partir deste momento se converterá en sinónimo de esplendor e opulencia para a cultura occidental. Fálanos dos bacsi, os monxes budistas que dominan a corte do gran Khan e que nos suntuosos banquetes que ofrece o emperador utilizan técnicas de telequinese para achegar a copa de viño ou as viandas á boca do seu mestre: camareiros concentrados, desprazando obxectos coa súa mente. ¿Pura maxia ou simple imaxinación do autor? Non importa, todo o que conta é fascinante, evocador e apaixonante. Os 20 anos da súa viaxe e estadía en Oriente son un continuo desfile de asombro en asombro, ¿Quen somos nós para chamalo mentireiro?, ¿Importa?, Marco Polo ve e pregunta por todo, e a súa mente, aínda medieval, reinterpreta o mundo como un conto de fantasía.
A viaxe de regreso a casa polo Océano Índico une o porto chinés de Zayton co estreito de Ormuz (no Golfo Pérsico), onde retomará a súa viaxe de regreso por terra. Despois de tantos anos en China, a viaxe volve ser unha gran mostra de marabillas: as illas indonesias, onde se topa con caníbales e adoradores de animais vivos; as estrañas illas de Andamán e Nicobar, onde coñece a homes primitivos con cabeza de can; as misteriosas illas de Kuria Muria fronte á costa de Omán, unha para homes e outra para mulleres… É unha volta tamén de asombro en asombro, como foi a ida.
O certo é que Il Millione, como era coñecido o libro na Idade Media, espertou a paixón polas viaxes e orixinou futuras expedicións, ademais de estimular intelectual e literariamente a exploradores e humanistas. Cando Europa comezou a espertar e mirar para o mundo, Marco Polo ofreceulles unha guía de marabillas que visitar e desexar, vernizada coa súa fantasía veneciana e medieval, pero que parecía tan real como a paixón coa que narra ao atento Rustichello nas sombras da súa celda.
Só tiñan que seguir os seus pasos.
Corto y Cambio 